Για το παρακάτω κείμενο χρησιμοποιήθηκε το βιβλίο "Αν ο Αριστοτέλης ήταν διευθύνων σύμβουλος: Δοκίμια για την ηγεσία και τη διοίκηση" του Χαρίδημου Τσούκα των Εκδόσεων ΚαστανιώτηΗ φρόνηση και το κοινό καλόΚατά τον Αριστοτέλη, η φρόνηση είναι η πρακτική γνώση του καλού ανθρώπου. Είναι η ικανότητα, να γνωρίζει ποιος πρέπει να είναι ο καλός σκοπός για τον άνθρωπο και παράλληλα να μπορεί να εφαρμόζει τους σκοπούς αυτούς μέσα σε περιστάσεις που αλλάζουν συχνά.
Ο φρόνιμος άνθρωπος είναι ικανός να διακρίνει τι είναι καλό για τον ίδιο και για τους άλλους. Η ιδέα ότι κάποιος είναι έξυπνος και ανήθικος είναι αδιανόητη για τον φιλόσοφο. Για τον Αριστοτέλη οι άνθρωποι γίνονται φρόνιμοι όχι με το να χρησιμοποιούν την εξυπνάδα τους για τον εαυτό τους, αλλά με το να ζουν ενάρετα στην κοινότητά τους. Για τον Αριστοτέλη αυτή η κοινότητα ήταν η πόλη (για τους μαθητές μπορεί να είναι το σχολείο). Για να είναι η ζωή ενάρετη πρέπει να υπάρχει φρόνηση. Η καλύτερη εφαρμογή της φρόνησης είναι να προάγει το κοινό καλό της κοινότητας στην οποία μετέχει ο φρόνιμος. Η φροντίδα για το κοινό καλό προϋποθέτει ότι τα άτομα καταλαβαίνουν ότι είναι μέλη μιας κοινότητας και ότι όταν σκέφτονται φρόνιμα καταλαβαίνουν ότι η ατομική τους ευτυχία είναι συνδεδεμένη με την ευτυχία της κοινότητάς τους. Έτσι και οι ίδιοι γίνονται φρόνιμοι γιατί συμμετέχουν στην ενάρετη ζωή της κοινότητάς τους και η κοινότητα γίνεται ενάρετη, γιατί αποτελείται από ενάρετους ανθρώπους. Η ευτυχία της πόλης και του ατόμου είναι πολύ στενά συνδεδεμένες. Επομένως η κύρια φροντίδα του κάθε ατόμου είναι να συμπεριφέρεται σαν καλός πολίτης και συγχρόνως να προσπαθεί για το καλό και των υπολοίπων πολιτών. Για τον λόγο αυτό πρέπει από μόνος του να περιορίζει τις επιθυμίες του, να είναι γενναιόδωρος, δίκαιος και να τηρεί τους κανόνες. Ο Αριστοτέλης γνώριζε ότι οι άνθρωποι συχνά δεν είναι ενάρετοι. Επίσης γνώριζε ότι είναι πιθανό κάποιος να γνωρίζει τι είναι σωστό και να μην το πράττει. Το φαινόμενο αυτό το ονόμαζε «ακρασία» και αυτόν που το πράττει ακρατή. ‘Έλεγε ότι ο ακρατής πράττει εν γνώσει του άσχημες πράξεις επειδή ακολουθεί το πάθος του. Η ακρασία για τον Αριστοτέλη είναι ελάττωμα και θεωρείται επικίνδυνη. Υπάρχουν δύο τρόποι να ξεπεράσει κανείς την ακρασία. Ο πρώτος είναι να καταλάβει ο άνθρωπος ότι τον επηρεάζουν τα πάθη και τα άσχημα συναισθήματα και να τα καταπολεμήσει. Στην προσπάθειά του αυτή μπορούν να τον βοηθήσουν άλλοι που έχουν παρόμοια προβλήματα και μπορεί κάποιος να μάθει από αυτούς. Επίσης βοηθά αν αφήσουμε τους άλλους να εκφράσουν ελεύθερα την άποψή τους για τα λάθη μας. Έτσι είναι πολύ πιθανόν να δούμε τα σφάλματά μας και να τα διορθώσουμε. Ο δεύτερος τρόπος για να ξεπεράσει κάποιος την ακρασία είναι προ-δέσμευση. Δηλαδή γνωρίζει κάποιος από την αρχή ότι μπορεί να παρασυρθεί προς το κακό και προδεσμεύεται για να προστατεύσει τον εαυτό του. Αυτό έκανε και ο Οδυσσέας που γνωρίζοντας ότι θα τον παρασύρει το τραγούδι των σειρήνων και ότι θα καταστραφεί αυτός και το πλοίο του είπε να τον δέσουν στο κατάρτι. Σήμερα η προδέσμευση γίνεται με τους κανόνες οι οποίοι περιορίζουν το άτομο από το να κάνει λάθη και να δημιουργήσει προβλήματα στον εαυτό του και στους άλλους. Οι υπογραμμίσεις είναι του εκπαιδευτικού.
|
Οι άλλοι στη ζωή μαςΜπορούμε να αγαπάμε χωρίς να ζηλεύουμε και χωρίς να φοβόμαστε ότι η αγάπη κάποτε σταματάει. Δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι χωρίς να αγαπάμε κανέναν. Πρέπει να αγαπάμε τους άλλους όσο αγαπάμε το εαυτό μας. Αυτοί που μας αγαπάνε πραγματικά θέλουν πάντα την ευτυχία μας. Όταν οι άλλοι είναι δυστυχισμένοι μπορούμε να τους παρηγορήσουμε και πρέπει να αφήνω τους άλλους να με βοηθούν. Δεν θέλω να μένω μόνη μου όταν υποφέρω. Οι γονείς μου και οι φίλοι μου με παρηγορούν όταν είμαι στενοχωρημένη. Υπάρχει περίπτωση να μας θαυμάζουν για ασήμαντους λόγους. Δεν έχουμε ανάγκη να αισθανόμαστε ανώτεροι για να είμαστε ευτυχισμένοι. Πρέπει να δεχόμαστε και να αναγνωρίζουμε τα ελαττώματα μας για να είμαστε ευτυχισμένοι. Δεν είναι ανάγκη να γινόμαστε αρεστοί στους άλλους ώστε να σε αγαπούν και να σε ευχαριστούν. Μας αρέσει να βοηθούμε όλο τον κόσμο. Είναι καλό να εξυπηρετούμε ακόμα και αυτούς που δεν μας εξυπηρετούν, γιατί έχουμε όταν ανάγκη να είμαστε χρήσιμοι για τους άλλους. Είμαστε ευτυχισμένοι όταν παίζουμε με τους άλλους. Δεν με αρέσει όταν οι άλλοι με αρνούνται να παίξουν μαζί μου. Μπορούμε να μάθουμε πράγματα που δεν γνωρίζαμε από τους άλλους. Πρέπει να μάθουμε να πιστευόμαστε τους άλλους για να είμαστε ευτυχισμένοι.
Ο σεβασμόςΌταν δε μας σέβεται κάποιος, ίσως υπάρχει περίπτωση να περιμένει κι εκείνος να τον σεβαστούμε για να μας σεβαστεί. Βέβαια πρέπει να σεβόμαστε όλους τους ανθρώπους και δεν έχουμε το δικαίωμα να αποφασίζουμε ποιος αξίζει σεβασμό και ποιος όχι. Δεν πρέπει να σταματάμε να σεβόμαστε κάποιον, αν αυτός έχει κάνει κάτι κακό. Μπορούμε να σεβόμαστε κάποιον χωρίς να σεβόμαστε τις πράξεις του.
Δεν πρέπει να σέβεσαι μόνο αυτούς που αγαπάς, αλλά δεν γίνεται να αγαπάς κάποιον και να μην τον σέβεσαι. Όμως πολλές φορές τυχαίνει να χάνεις τον σεβασμό για κάποιον που αγαπάς. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να ανεχόμαστε τα πάντα από τους άλλους. Οφείλουμε να λέμε την γνώμη μας σ' αυτούς που σεβόμαστε. Το να σεβόμαστε τους άλλους σημαίνει ότι θέλουμε να γίνονται καλύτεροι. Δεν είναι η ελευθερία του καθενός πιο σημαντική από την ευημερία όλων. Η εξουσίαΕμείς οι άνθρωποι δεν ξέρουμε πάντα ποιο είναι δίκαιο. Για να είσαι δίκαιος πρέπει να δίνεις δίκαιο σε αυτούς που το αξίζουν. Για να είναι κάποιος αρχηγός δεν χρειάζεται να είναι ανώτερος από αυτούς που κυβερνά.
Οι δυνατοί δεν γίνονται πάντα αρχηγοί, και ο νόμος των ανθρώπων δεν μπορεί να παλέψει πάντα στο νομό της φύσης. Πολλές φορές οι δυνατοί βοηθούν τους αδύναμους, όμως αν προστατεύεις συνέxεια τον αδύναμο θα τον αποδυναμώσεις πιο πολύ. Οι αρχηγοί και οι νόμοι δεν μπορούν να χρησιμεύουν στο να προστατεύουν τις ελευθερίες μας. Δεν μπορούμε να ζούμε όλοι μαζί και ο καθένας να ενεργεί όπως θέλει. Ένας αρχηγός δεν είναι περισσότερο ελεύθερος από αυτούς που κυβερνά. Μπορεί να είμαστε καλοί και να ενεργούμε άσχημα αλλά και το αντίθετο, γιατί οι άνθρωποι δεν μπορούν να γεννηθούν καλοί και στη συνέχεια να γίνουν κακοί, άλλωστε δεν είναι όλοι άνθρωποι ίδιοι. Οι άνθρωποι δεν είναι αρκετά μεγάλοι για να ξέρουν από μόνοι τους τι πρέπει να κάνουν. Υπάρχει περίπτωση οι νόμοι να είναι άδικοι και ο αρχηγός μας να κάνει λάθος, γι' αυτό ένας αρχηγός δεν είναι ένα παράδειγμα που πρέπει να ακολουθούμε με κλειστά μάτια. Κατεβάστε το διπλανό αρχείο και ανοίξτε το στον Η/Υ σας. Διαβάστε τις απόψεις του Αριστοτέλη αριστερά και τις δικές σας απόψεις δεξιά. Όπου βρείτε ότι μοιάζουν μπορείτε να χρωματίσετε τις σειρές με ένα χρώμα που σας αρέσ
|